«فعالان میراث فرهنگی و محیط زیست لرستان، با ساختِ مولاژ از یک مُهر باستانی چهار هزار ساله‌ی لرستان، درخواست کردند تا تصویر منقوش شده روی این مُهر باستانی که می‌توان آن را «ویردار» نامید به عنوان نماد محیط زیست کشور استفاده شود.»

به گزارش گالری آنلاین به نقل از عطا حسن‌پور - پژوهشگر لرستان و باستان‌شناس با اشاره به رونمایی از نماد باستانی "ویردار" - نامی کهن با مفهوم نگهبان یا حامی و برخواسته از اساطیر کهن لرستان - در نشست مجمع عمومی شبکه تشکل‌های محیط زیست و منابع طبیعی لرستان، می‌گوید: با توجه به این‌که محیط زیست کشور، نماد چندان تاریخی ندارد، می‌توان این نماد پرمفهوم با پشتوانه تاریخی چهار هزار ساله را به عنوان لوگو یا آرم سازمان محیط زیست کشور درنظر گرفت.

او با بیان این‌که «ویردار» نامی کهن با مفهوم نگهبان یا حامی و برخواسته از اساطیر کهن لرستان است که از نقش یک مهر باستانی اقتباس شده؛ توضیح می‌دهد: نقش این مهر باستانی مردی را نشان می دهد که ۲ بز کوهی را دلسوزانه در آغوش گرفته و آنها را از گزند شیر و پلنگ در امان نگه داشته است. مضمون این نقش پیش از تاریخی حمایت از حیوانات است که از پیشینه‌ی بلند این فرهنگ از قدیمی‌ترین ازمنه‌های تاریخ تا کنون در نزد ایرانیان خبر می‌دهد.

طرح مهر باستانی ویردار به دست مده در محوطه باستانی سنگتراشان

وی با اشاره به این‌که لقب‌هایی از جمله "حامی حیوانات"، "محیط بان پیر" یا "نگهبان طبیعت" برای این مهر باستانی و این نقش کهن پیشنهاد شده است، ادامه می‌دهد: با توجه به محل کشف این اثر در کوهستان‌های لرستان و همچنین دیرینگی نقش بز کوهی در نقوش و یافته‌های باستان‌شناختی و فراوانی بز کوهی روی کوه‌های زاگرس، به همراهِ فعالان محیط زیست تلاش کردیم تا نام «ویردار» که نامی به قدمت تاریخ لرستان و اسطوره‌هایش است، را روی این اثر تاریخی بگذاریم.

او با توصیف وضعیت این اثر تاریخی بیان می‌کند: این مُهر استوانه‌ای شکل از جنس سنگ آهک، به طول حدود چهار سانتی‌متر و ۲۸ میلیمتر و قطر دوسانتی‌متر و ۸۴ میلیمتر است که مربوط به اواخر هزاره دوم و اوایل هزاره اول پیش از میلاد می‌شود.

این باستان‌شناس با تاکید بر این‌که این اثر باستانی از کاوش‌های باستان شناختی محوطه «سنگ‌تراشان» در خرم آباد در سال ۱۳۸۸ کشف شده و امروز در گنجینه قلعه فلک الافلاک خرم آباد نگهداری می‌شود، توضیح می‌دهد: محوطه سنگ‌تراشان خرم‌آباد از سال ۸۴ تا ۹۰ در شش فصل کاوش باستان شناسی توسط مهرداد ملکزاده و وی (حسن عطاپور) کاوش شده که حاصل آن کشف معبدی با بیش از دو هزار قطعه شی مفرغی، آهنی، سفالی و سنگی بوده است، همچنین برخی اشیای مفرغین این محوطه مانند اشیای مینیاتوری آن در نوع خود بی‌نظیر هستند.

به گفته‌ی وی؛ مولاژ بازسازی شده این اثر تاریخی توسط امیرحسین کولیوند - هنرمند لرستانی - ساخته شده است.

او هدف از ساختِ مولاژ این استوانه را این طور تشریح می‌کند که «می توان به نسل امروز فهماند که نیاکان ما هم در حفاظت از حیوانات چه نقشی داشته‌اند، آن‌ها حتی به شکار حیوانات فکر هم نمی‌کردند. بر اساس اوستا امشاسپند نگهبان چهارپایان بوده است. حتی نقش روی مُهر همان امشاسپند بهمن است که حافظ حیوانات در برابر دیگر حیوانات درنده بوده است.»

حسن‌پور با اشاره به پیشینیه‌ی این نقش‌ها که از دوره‌ی باستان در ایران بوده‌اند، بیان می‌کند: با انتخاب نام «ویردار» که حتی می‌توان به آن محیط بان امروزی نیز گفت، بار معنایی اسطوره‌ای این اثر در کشور مشخص می‌شود. آن هم برای شیء تاریخی با حدود چهار هزار سال قدمت که نشان می‌دهد پیشنیان ما نیز حامی حیوانات بوده‌اند.